کاربرد روش‌های سنجش ‌ازدور و ژئوالکتریک در اکتشاف آب‌های زیرزمینی مناطق کارستی جنوب کوهدشت، لرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد آب‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 استادیار دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

3 استاد دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

روش‌های سنجش ‌از ‌دور و GIS برای تلفیق دوازده عامل مؤثربر هیدروژئولوژی کارست، به‌منظور پتانسیل‌یابی منابع آبی کارست در منطقه جنوب شهر کوهدشت، استان لرستان، به کار گرفته شد. لایه‌های مورد نیاز با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای Bing Map، تصویر رستری DEM  و نقشه‌های رقومی تهیه شدند. لایه‌های اطلاعاتی براساس سهم هر عامل در پتانسیل آب زیرزمینی به‌صورت نقشه‌های معیار طبقه‌بندی مجدد شده و تمامی لایه‌ها با روش وزن دهی AHP در محیط GIS با یکدیگر تلفیق شدند. سپس با استفاده از شاخص هم‌پوشانی وزنی نقشه پتانسیل آب زیرزمینی منطقه تهیه گردید. نقشه موضوعی حاصله ابتدا با استفاده از آبدهی و موقعیت چاه‌های آهکی منطقه و سپس با استفاده از مطالعات ژئوالکتریک با حجم 178 سونداژ شلمبرژه (VES) با طول خط جریان AB=1000 m  که در منطقه ضرونی و پریان صورت گرفته صحت سنجی گردید. بر اساس نتایج مدل‌سازی معکوس تک‌بعدی و دوبعدی سونداژهای مقاومت‌ویژه، مخازن غنی آب کارستی در سازند آسماری در محل محور ناودیس مشخص شده است. بر اثر فرآیند چین‌خوردگی، در محل محور چین‌ها، تراکم بالای درزه‌ها ایجاد شده‌ و با نفوذ و جریان آب در داخل این درزه‌ها، فرآیند کارست شدگی باعث توسعه، گسترش و تشکیل حفرات و مجاری در آن‌ها گردیده و درنهایت آبخوان کارستی در سازند آسماری تشکیل گردیده‌ است. تطابق و تائید نواحی پتانسیل بالا با داده‌های سونداژ مقاومت‌ ویژه و چاه‌های با آبدهی زیاد نشان دهنده آن است که نقشه موضوعی ارائه شده از صحت خوبی برخوردار است.  نتایج این تحقیق استفاده تلفیقی از سنجش ‌از دور، GIS، داده‌های ژئوالکتریک و هیدروژئولوژی را در تعیین پتانسیل آب زیرزمینی کارست به‌خوبی نمایان ساخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of Remote Sensing and Geoelectric Methods in Groundwater Exploration in Karst Areas of Southern Kuhdasht, Lorestan

نویسندگان [English]

  • Farshad Ahmadi 1
  • Farshad Alijani 2
  • Hamid Reza Nasseri 3
1 MSc of Hydrogeology, Shahid Beheshti University
2 Assistant Professor of Earth Sciences, Shahid Beheshti University,
3 Professor of Earth Sciences, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Remote sensing and GIS were used to map karstic groundwater potential (GWP) in the south of Kuhdasht, Lorestan Province, by integration of twelve factors affecting groundwater potential.The required layers were prepared using the satellite imagery Bing Map, the Digital Elevation Modeland the digitized maps. These layers were reclassified as criterion maps based on the contribution of each factor on the groundwater potential. Then the criterion maps were integrated using the Analytical Hierarchy Process (AHP) in a GIS environment. The groundwater potential maps of the region were prepared using a weighted overlay index method. The resulting thematic map was validated using the yield and specific discharge of the karst water wells in the area of the discharge and, then, 178 vertical geoelectrical soundings (VES) of Schlumberger array with AB = 1000 m, in Zaruni and Parian, were used to verify the GWP map. Based on the results of one -two dimensional inverse modeling of resistivity data, a high potential karst reservoir was detected in direction of the axis of Zaruni syncline in Asmari formation, so by greater distance from the axis to the limbs the water storage in the karst was decreased. The results showed that the circulation of infiltrated water through the dense joints and fractures in the syncline axis produced preferential groundwater flow in the joints, followed by karst development and formation of cavities and dissolution channels in the karst aquifer of Asmari formation. The results of this study also showed that the syncline axis factor had the greatest impact on the GWP of karst aquifer. Coincidence of high GWP areas by resistivity sounding data and water yield of wells indicated that the thematic map had a good accuracy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geoelectric
  • GIS
  • Karst water
  • Kuhdasht
  • Mapping of groundwater potential
  • remote sensing