مدلسازی حساسیت به زمین لغزش با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و روش فازی در حوزه آبخیز طالقان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 استادیار، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی طبیعت، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران.

10.22034/hydro.2016.5250

چکیده

پدیده زمین لغزش که سالیانه خسارات مالی و جانی بسیاری به بار می آورد، درحوضه های شمالی کشور به فراوانی مشاهده می گردد. از آنجایی که با وقوع هر زمین لغزش حجم زیادی رسوب تولید می شود پرداختن به این موضوع در حوضه های آبخیز سدها اهمیت بالایی دارد، چرا که رسوبات ورودی به مخزن سد اثرات منفی بر کاربرد آن گذاشته و موجب از دست رفتن منابع خاک می‌شود. در این مقاله در حوضه آبخیز طالقان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی وزن عوامل موثر بر زمین لغزش مشخص شده و همچنین با بهره گیری از روش فازی در محیط جی آی اس اقدام به مدلسازی و تعیین مناطق حساس به لغزش در حوضه آبخیز طالقان نموده و میزان ریسک هر یک از این محدوده ها تعیین شده است. در این مطالعه فرورفتگی و برآمدگی دامنه ( Slope Curvature) که در مطالعات داخلی کمتر به آن توجه شده است نیز مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج حاصل از تلفیق لایه ها با در نظر گرفتن 6 سناریو، با لایه زمین لغزش های پیشین مقایسه گردید و میزان هم پوشانی آنها مشخص شد، سپس با استفاده از مقایسه شیب نمودار تجمعی درصد هم پوشانی طبقات حساسیت با زمین لغزش های پیشین، اقدام به رتبه بندی سناریو ها گردید، سناریوی 6 که در آن برای مدلسازی از عملگر فازی Or و Gamma استفاده شده است، با شیب 0.237 و سطح زیر نمودار 0.3 کارایی بالاتری را نسبت به سایر مدل ها نشان داده و به عنوان مدل نهایی معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Landslide Modeling and Susceptibility Mapping in Taleghan Watershed

نویسندگان [English]

  • Hossein Yousefi 1
  • Younes Noorollahi 2
  • Saeideh Sadeghi 3
1 University of Tehran
2 Faculty of New Sciences and Technologies, University of Tehran, Iran
3 Faculty of New Sciences and Technologies, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Among all types of mass movements, landslide is the most common which causes costly damages to landscapes and human lives. In Iran's northern watersheds, landslide events are observed because of high amount of rainfall, inappropriate landuse managements, and sensitive lithology. Damages caused by landslides can be doubled if they happen in a watershed which is located in upper part of a dam because the moved soil sediments in reservoir of the dam and fills its capacity. In this study, which aims landslide susceptibility modeling and mapping in Taleghan watershed, AHP method was used in order to determine each factor's weigh in causing landslide and FUZZY approach was applied in GIS environment to overlay the fuzzy factor maps. In order to choose the most suitable model, different models were applied through 6 scenarios. Output of each scenario was compared with observed landslides and the cumulative overlap area curves were plotted for each scenario. The model used in scenario number 6, which had the most increasing rate (0.237) in the curve and meanwhile had the least area under curve (0.3) was chosen as the ideal model for landslide susceptibility mapping in the area. In the process of this research slope curvature, which is lacked in many studies on watersheds in the country, has been considered as a causative factor.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AHP
  • Fuzzy
  • GIS
  • Landslide
  • Susceptibility map