شبیه سازی و مدیریت بهره برداری از آب زیرزمینی دشت عجب شیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد/ معاون پژوهشی مرکز تحقیقات منابع آب

2 استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

3 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی عمران-آب، دانشگاه آزاد مراغه.

10.22034/hydro.2016.4775

چکیده

آب‌های زیرزمینی یکی از مهمترین منابع تامین آب شرب و کشاورزی در دشت عجب‌شیر می‌باشد. در سال‌های اخیر به دلیل برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی، سطح آب این دشت به شدت افت کرده است که این امر باعث هجوم آب شور دریاچه ارومیه و کاهش کیفیت آب زیرزمینی در نقاط مجاور دریاچه شده است. در این مطالعه، تغییرات تراز آب زیرزمینی آبخوان دشت عجب شیر با استفاده از مدل مادفلو شبیه‌سازی گردید. واسنجی مدل به روش خودکار و با استفاده از کد Pest در نرم افزار PMWIN انجام شد. نتایج صحت‌سنجی مدل نشان داد که مدل ایجاد شده با دقت نسبتا قابل قبولی می‌تواند شرایط آتی آبخوان را شبیه سازی نماید. پس از صحت‌سنجی مدل، وضعیت آبخوان تحت سه سناریو برای 4 سال آینده مورد بررسی قرار گرفت. این سه سناریو شامل ادامه وضعیت کنونی، کاهش تغذیه به میزان 10، 20 و 30 درصد و کاهش برداشت از آبخوان به میزان 10، 20 و 30 درصد وضعیت کنونی بود. نتایج اعمال این سه سناریو به مدل نشان داد که به طور کلی سطح آب زیرزمینی در دشت عجب‌شیر روند کاهشی را با شیب کمتری نسبت به گذشته طی می‌کند که دلیل آن احتمالا احداث سد بر روی رودخانه قلعه چای در سال‌های اخیر و کاهش برداشت به منظور کشاورزی در این دشت می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد که در صورت اعمال 30 درصد کاهش برداشت از چاه‌ها تراز سطح آب زیرزمینی آبخوان در 4 سال آینده افزایش خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Simulation and Water Resource Management of Ajabshir Plain Aquifer

نویسندگان [English]

  • Rasoul Mirabbasi 1
  • Mohammad Taghi Sattari 2
  • . . 3
1 .
2 Assistant Professor, Department of Water Engineering, University of Tabriz, Tabriz
3 .
چکیده [English]

Groundwater is one of the most important resources for providing drinking and agricultural water demand in Ajabshir plain aquifer. In the recent years, because of overexploitation of groundwater resources in this plain, the water table declined, significantly, which is lead to salt water intrusion from Urmia Lake to Ajabshir aquifer and deteriorate the water quality in regions located close by the Urmia lake. In this study, water table fluctuation of Ajabshir aquifer simulated with PMWIN software. The model was calibrated based on automatic inverse modeling by using the Pest package in PMWIN software. The results of model verification showed that the developed model can predict the water table with acceptable accuracy. After model verification, we defined three groundwater discharge management scenario for the 4 next years and investigated accomplishment of these scenario impressions. These scenarios included continuing current condition, decreasing groundwater recharge by 10, 20 and 30 percentages, decreasing of groundwater discharge by 10, 20 and 30 percentages comparing to current amounts. The results of applying above mentioned scenarios to the models reveal that the groundwater level decline will continue in this plain, but with a lower slope which is probably due to constructing a dam on Ghaleh Chay River in recent years and decreasing the groundwater discharge by agricultural wells. The results also showed that by decreasing 30 percentage of groundwater discharge, the groundwater level will increase in next 4 years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Groundwater
  • Ajabshir plain
  • Urmia lake
  • PMWIN
  • Pest