مقایسه عملکرد روش‌های ارزش اطلاعات و تراکم سطح در ارزیابی پتانسیل چشمه‌ها در حوزه آبخیز قورچای، استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشگاه تهران

3 دانشگاه علوم کشاورزی و منابه طبیعی گرگان

10.22034/hydro.2016.4554

چکیده

توسعه یک مدل مناسب پتانسیل آب زیرزمینی برای مدیریت موثر و استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی بسیار حیاتی است و نقشه پتانسیل چشمه آب زیرزمینی تهیه شده به ما اجازه می‌دهد تا آب قابل استحصال را با صرف زمان و هزینه کمتری تهیه کنیم. در این تحقیق ابتدا حوزه قورچای به وسعت حدود 1/248 کیلومتر‌مربع انتخاب شد. سپس نقشه پراکنش چشمه (متغیر وابسته) تهیه گردید. همچنین لایه‌های اطلاعاتی جهت شیب، درجه شیب، طول شیب، انحنای پروفیل، انحنای دشت، شاخص رطوبت توپوگرافیکی، شاخص قدرت رودخانه، زمین شناسی، تراکم گسل، فاصله از گسل، ارتفاع، تراکم زهکشی، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، فاصله از جاده، بافت خاک، گروه هیدرولوژیکی خاک و تراکم پوشش گیاهی به عنوان متغیر مستقل در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند. از تلفیق متغیرهای مستقل با متغیر وابسته، مقدار چشمه در هر کلاس عامل محاسبه و وزن‌دهی طبقات بر اساس روابط موجود در مدل‌های آماری ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح صورت گرفت. در نهایت با نقشه‌های وزنی حاصله و جمع جبری آن‌ها نقشه پهنه‌بندی پتانسیل چشمه در دو مدل حاصل شد. نتایج ارزیابی مدل‌ها بترتیب با استفاده از مشخصه عملکرد نسبی و جمع کیفی نشان داد که در روش ارزش اطلاعاتی با مقادیر 981/0 و 488/0 نسبت به روش تراکم سطح با مقادیر 851/0 و 459/0 برای پهنه‌بندی منابع چشمه آب زیرزمینی در این محدوده مناسب‌تر است. همچنین بر اساس روش‌های ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح به ترتیب 1/94% و 51/65% از محدوده مورد مطالعه استعداد بالا و خیلی بالایی برای وقوع چشمه دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Performance comparision of Information Value and Density Area Methods for Spring potential in Ghurchay Watershed, Golestan Province

نویسندگان [English]

  • hossien salmani 1
  • kazem saber chenari 1
  • mohammad rostami khalaj 2
  • omid jahandideh 3
چکیده [English]

Developing a suitable model for effective management and sustainable use of groundwater resources is critical and prepared springs potential map allow us to provided extractable water by spending less of time and cost. In this study, the Gharechay watershed was slected with 248.1 km2 area. Then distribution map of springs (dependent variable) was prepared. Also information layers as slope direction, slope gradient, slope length (SL), profile curvature, curvature of plain, topographic wet index (TWI), stream power index (SPI), geology, fault density, distance to fault, elevation, drainage density, distance from river, land use, distance from the road, soil texture, soil hydrologic group and vegetation density as the independent variable prepared and were digitized in GIS environment. Of the combination of independent variables and the dependent variable, the value of spring in each class was calculated and weighted classes based on the as Information Value and Density area of statistical models were used. Finally, with the obtained weighted maps and sum them zonation spring map in two models were obtained. The results of models using the Relative Operating Characteristic (ROC), and Quality Sum (Qs) shows that information value method with ROC=0.981 and Qs=0.488 than the density area with ROC=0.851 and Qs=0.459 is appropriate for zoning resources ground water springs in this area. Also, based on information value method and density area 94.1% and 65/51% respectively of the study area are high and very high potential to have an incidence springs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Density Area
  • Ghurchay
  • Information Value
  • Spring
  • Zoning