برآورد پارامترهای هیدرولیکی لایه‌های آبدار با روش ژئو الکتریک (مطالعه موردی: دشت چهاردولی، استان کردستان )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار،گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.

2 کارشناس ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

3 کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

10.22034/hydro.2017.5004

چکیده

آگاهی از پارامترهای هیدرولیکی لایه‌های آب‌دار برای مدیریت و توسعه منابع آب زیرزمینی از اهمیت زیادی برخوردار است. روش ژئوالکتریک یکی از جدیدترین روش‌هایی است که با هزینه کم و دقت قابل ‌قبول می‌تواند نقش مهمی را در تعیین این پارامترها ایفا کند. در تحقیق حاضر 100 سونداژ الکتریکی قائم با آرایش شلومبرژه به‌منظور تعیین وضعیت دشت چهاردولی واقع در استان کردستان برداشت گردید. مجموعه اطلاعات پمپاژ (آزمون افت پله‌ای) با مراجعه به شرکت آب منطقه‌ای کردستان گردآوری شده و جهت تعیین ضرایب هیدرولیکی مورد تحلیل قرار گرفت. 29 سونداژ الکتریکی با توجه به موقعیتشان برای تعیین ضرایب هیدرولیکی آبخوان دشت مورد مطالعه انتخاب گردید. پس از تفسیر سونداژها به کمک نرم‌افزار IPI2Win (v3.1.2) ضخامت و مقاومت الکتریکی لایه‌های زیرسطحی، همچنین مقاومت عرضی و مقاومت عرضی اصلاح‌شده تعیین شد. برآورد ضرایب هیدرولیکی به روش ژئوالکتریک بر اساس محاسباتی است که سینگال و نیواس ارائه کرده‌اند، محاسباتی که از مقاومت عرضی اصلاح‌شده بهره می‌گیرد. بررسی‌های انجام شده نشان دادند که مقادیر () در دشت چهاردولی در 3 ناحیه مستقل مقادیر ثابتی دارند. نتایج به دست آمده از روش ژئوالکتریک با نتایج روش افت پله‌ای مقایسه گردید. نتایج آزمون t-test نشان می‌دهد قابلیت انتقال در دو روش ژئوالکتریک و افت پله‌ای، تفاوت معنی‌داری نداشته است. رابطه همبستگی که بین ضریب قابلیت انتقال و مقاومت عرضی اصلاح‌شده به دست آمد نشان‌دهنده صحت آزمایش‌ها در این دشت و همچنین تأییدی بر مطالعات قبلی سینگال و نیواس می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimating of the hydraulic parameters of aquifers using geo-electrical method (Case study: Chahardoli Plain, Kurdistan)

نویسندگان [English]

  • Abdollah Taheri Tizro 1
  • Shahram Aabedini 2
  • Morteza Kamali 3
1 Ph.D, Water Engineering Group, Faculty o Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan.
2 Water Resources Engineering M.Sc., Faculty o Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan.
3 Irrigation and Drainage Engineering M.Sc., Faculty o Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan.
چکیده [English]

Knowledge of hydraulic parameters is certainly important for groundwater resources management and development. Geoelectrical method is one of the newest methods with acceptable accuracy and low cost. It can play an important role in determining these parameters. In the present study, 100 vertical electrical sounding (VES) were carried out using the Schlumberger electrode configuration to determine the status of Chahardoli plain, located in Kurdistan province. Pumping test data prepared by Kurdistan Regional Water Authority, were analyzed to determine hydraulic parameters. The number of 28 VES points were chosen based on their locations to determine aquifer hydraulic parameters. After interpreting the VES points using IPI2Win software, thickness and electrical resistivity of the subsurface layers, as well as transverse resistance and modified transverse resistance were determined. Hydraulic parameters are estimated using geoelectrical method on the basis of calculations given by Sri Niwas and Singhal. The present studies show that the values of Kσ^' remain fairly constant in 3 independent lithostratigraphic units within the study area. As Singhal and Sri Niwas noted, it is possible to estimate hydraulic coefficients according to the zoning of the region. The results of geo-electric method were compared with the results of Step-Drawdown test. The t-test results indicate that Transmissivity values in both geo-electrical method and Step-Drawdown test have no significant difference. Correlation of the Transmissivity and modified transverse resistance revealed a direct relationship (with a correlation coefficient above 8.5) which indicates an acceptable accuracy of the experiments in the study area and it also confirms previous studies of Singhal and Sri Nivas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chahardoli plain
  • Darcy’s law
  • Geoelectric
  • Ohm's law
  • Resistivity