معرفی و آسیب‌شناسی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 شرکت مدیریت منابع آب ایران- حوضه آبریز زاینده رود و حوضه های جنوب غربی فلات

2 دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 شرکت مدیریت منابع آب ایران، تهران خ فلسطین شمالی، پایین تر از خ زرتشت

چکیده

متوسط کسری حجم مخزن بلندمدت آبخوان‌های کشور از سال 1350 تا 1401 معادل 48 میلیارد مترمکعب می‌باشد. لذا تغییر رویکرد اساسی در سیاست‌ها و استراتژی‌های بخش آب اجتناب‌ناپذیر است. از سال 1393 طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب‌ زیرزمینی در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفت. هدف این پژوهش معرفی و آسیب‌شناسی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی بوده که این کار در سه گام انجام شد. در گام اول عوامل مؤثر بر عدم تحقق کامل اهداف طرح، در گام دوم مسائل و مشکلات موجود در اجرای هر یک از پروژه‌های طرح مورد و درگام سوم مساله شناسی و آسیب‌شناسی طرح و احیا و تعادل بخشی انجام شد. نتایج نشان داد ظرفیت‌های ناکافی قانونی، عدم استفاده مؤثر از احکام برنامه‌های توسعه و اسناد بالادستی در سازمان‌دهی مناسب و جلب مشارکت جامعه بهره‌بردار؛ ناکارآمدی و وجود تعارض منافع در مدیریت آب‌های زیرزمینی؛ وجود تعارض در سیاست‌ها، تناقض در اسناد بالادستی و منافع بین بخشی، فقدان جامع‌نگری در برنامه‌ریزی، اجرا و پایش طرح احیاء و تعادل بخشی، از عوامل مؤثر در عدم تحقق کامل اهداف طرح می‌باشند. نتایج ، بیانگر دو نکته اساسی است؛ اول اینکه به نظر می‌رسد با تداوم پروژه‌های طرح به شکل کنونی، اهداف طرح برای جبران کسری مخزن آبخوانها محقق نخواهد شد. دوم اینکه اجرای طرح باید با در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی طرح و ارائه راهکارهای مناسب و عملی برای معیشت جایگزین بهره‌برداران و ذی‌نفعان طرح به کشاورزی، انجام پذیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Introduction and Analysis of the Groundwater Reclamation and Balancing Plan Resources in Iran

نویسندگان [English]

  • Masoud Zavareh 1
  • Mohammad Nakhaei 2
  • Ali Mir Arabi 3
1 water Resource Managment company
2 Faculty of Earth Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Iran Water Resources Management Company, Tehran, Northern Palestine, lower than Zarathustra
چکیده [English]

The average deficit of the long-term reservoir volume of the country's aquifers from 1971 to 2022 is equal to 48 billion cubic meters. Therefore, it is inevitable to change the basic approach in the policies and strategies of the water sector. Since 2013, the restoration and balancing plan of underground water resources has been on the agenda of the Ministry of Energy. The aim of this research was to introduce and diagnose the restoration and balancing plan of underground water resources, which was done in three steps. In the first step, the factors affecting the complete failure of the plan's goals, in the second step, the issues and problems in the implementation of each of the case plan projects, and in the third step, the problem analysis and pathology of the plan and restoration and balancing were done. The results showed insufficient legal capacities, lack of effective use of development program rulings and upstream documents in proper organization and attracting the participation of the beneficiary community; Inefficiency and conflict of interest in groundwater management; The existence of conflicts in policies, contradictions in upstream documents and inter-sectoral interests, lack of comprehensiveness in planning, implementation and monitoring of the revitalization and balancing plan are among the effective factors in the complete failure of the plan's goals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ground water Reclamation and Balancing Plan(GRBP)
  • Resource Governance
  • Effectiveness
  • Efficiency