پهنه بندی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت تبریز با استفاده از شاخص WQI

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مهندسی عمران محیط زیست- دانشکده عمران- دانشگاه تبریز

2 عضو هیأت علمی گروه عمران-دانشگاه تبریزاستاد دانشکده مهندسی عمران-دانشگاه تبریز

چکیده

بدون شک آب، سنگ بنای تمدن بشری بوده است و همچنین یکی از حیاتی ترین نیازها برای زندگی پایدار و رضایت‌بخش در طول حیات بشری می‌باشد. بزرگترین منبع آب شیرین قابل دسترس برای انسان در زیرزمین و در داخل سازندهای زمین شناسی جای گرفته است. از دیرباز تمام تمدن‌های بشری در کنار منابع مطمئن آب بنا شده‌اند و در حال حاضر نیز نقش مهمی در توسعه همه جانبه مناطق شهری و روستایی دارد. افزایش روزافزون آلاینده‌های شیمیایی شهری و صنعتی و شیوه‌های نوین کشاورزی تهدیدی جدی برای آب‌های زیرزمینی به‌حساب می‌آیند. به هنگام ارزیابی توسعه مناسب یک منطقه، کیفیت آب از مهمترین عواملی است که باید بررسی شود. کیفیت آب باید بر اساس متغیرهای فیزیکی و شیمیایی در ارتباط با استفاده از آب، تعریف شده باشد. از جمله شاخص‌های مهم برای بررسی کیفیت آب، شاخص کیفیت آب( Water Quality Index ) می‌باشد. در تحقیق حاضر، شاخص کیفیت آب زیرزمینی (با استفاده از پارامترهای سولفات، کلر، بی‌کربنات، PH، جامدات نامحلول، سختی کل، هدایت الکتریکی، پتاسیم، سدیم، منیزیم و کلسیم ) برای دشت تبریز برای دو فصل تر و خشک، با استفاده از داده‌های 86 چاه (طی بازه زمانی 1395-1381) محاسبه شده است. نقشه‌های پهنه‌بندی شاخص کیفیت اب با استفاده از روش‌های زمین آمار کریجینگ و کوکریجینگ و انتخاب بهترین مدل از بین مدل‌های توانی، گوسین، دایروی و کروی، ترسیم شده است. نتایج حاکی از آن بودکه مدل توانی در هر دو روش کریجینگ و کو کریجینگ از دقت مطلوب‌تری نسبت به سایر مدل‌ها برخوردار است و غالب دشت تبریز دارای آب با کیفیت ضعیف برای آشامیدن می‌باشد، همچنین فصول خشک دارای کیفیت آب به نسبت بهتری نسبت به فصول تر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qualitative zoning of Tabriz Plain groundwater Resources with using WQI

نویسندگان [English]

  • Naser Shiri 1
  • Vahid Nourani 2
1 Environmental and civil engineering- faculty of civil engineering-university of tabriz
2 - Professor, Faculty of Civil Engineering, University of Tabriz, Iran
چکیده [English]

Undoubtedly, water has been the cornerstone of human civilization and is also one of the most vital needs for sustainable and satisfying life throughout human life . The largest source of fresh water available to humans is located in the basement and inside geological formations. For a long time, all human civilizations have been built along with reliable water resources and now it has an important role in the comprehensive development of urban and rural areas. Increasing the amounts of industrial, domestic and agricultural pollutions is one of the major causes of groundwater degradation. Study of the there resources from the quantitative/qualitative viewpoints is of the crucial importance, especially in arid semi-arid regions, where considerable amounts of them are withdrawn. So far, numerous studies have been carried out to analyze the groundwater recourses quality and quantity through using different methods When dealing with development plans of a region, groundwater quality is one of the major parameters that should be considered. Groundwater quality should be assessed from physical and chemical viewpoints and meanwhile, groundwater quality index (WQI) is one of the most important in this case. Using data from 86 wells inn Tabriz Plain, WQI was computed (with using So4, Cl, Hco3, Total Dissolved Solids, Total Hardness, Electric Conductivity, Na, Ca, Mg, PH and K) for both dry and wet seasons during a 15 years period. The zoning maps were prepared using Kriging and Co-kriging methods through analysis of the various models. Overall analysis showed that Exponential Model in Kriging and Co-Kriging methods had better results than other models and moreover, the obtained results revealed that the groundwater quality of the studied region was poor for drinking consumption at the same period time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Quality Index
  • Geo-statistics
  • Kriging
  • Co-Kriging
  • Tabriz Plain