بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت تبریز با استفاده از روش‌های کریجینگ، کوکریجینگ و IDW

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مهندسی محیط زیست، دانشگاه تبریز

2 گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

3 هیئت علمی

چکیده

آب‌ زیرزمینی از جمله منابع بسیار مهم تامین آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که بررسی تغییرات کیفی و کمی آن بسیار حائز اهمیت است. در دشت تبریز، به‌دلیل کاهش میزان نزولات جوی و به تبع آن کاهش حجم رواناب سطحی، منابع آب زیرزمینی نقش مهمی در تأمین نیازهای آبی در بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعتی دارد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت تبریز از منظر مصارف آبیاری (کشاورزی) و نیز بررسی تغییرات مکانی Cl, EC TDS, و SAR با استفاده از روش زمین آمار است. برای پیش‌بینی تغییرات مکانی پارامتر‌های کیفی آب از نمونه‌های 86 حلقه چاه این منطقه که طی سال‌های 1383تا 1396 اندازه‌گیری شده‌اند، استفاده شد. با مقایسه روش‌های کریجینگ و کوکریجینگ با واریوگرام گوسین و نیز IDW مشخص شد که روش کوکریجینگ با واریوگرام گوسین دارای شاخص پراکندگی (SI) کمتری می‌باشد. بر اساس نتایج حاصل از پهنه‌بندی EC، SAR و همچنین طبقه‌بندی آب زیرزمینی منطقه بر اساس دیاگرام ویلکاکس، کیفیت آب زیرزمینی دشت تبریز غالبا بین کمی شور تا شور متغیر قرار دارد. عوامل متعددی همچون: برداشت زیاد آب از آبخوان دشت تبریز ، وجود سازندهای مارنی در محدوده دشت تبریز و وجود سازندهای شور در بالادست رودهایی که از این دشت می گذرند در بالا بودن شوری دشت تبریز موثر است.
آب‌ زیرزمینی از جمله منابع بسیار مهم تامین آب در مناطق خشک و نیمه‌ خشک است که بررسی تغییرات کیفی و کمی آن بسیار حائز اهمیت است. در دشت تبریز، به‌دلیل کاهش میزان نزولات جوی و به تبع آن کاهش حجم رواناب سطحی، منابع آب زیرزمینی نقش مهمی در تأمین نیازهای آبی در بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعتی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing spatial variations of groundwater quality parameters in Tabriz plain using Kriging, Co-kriging and IDW methods

نویسندگان [English]

  • Naser Shiri 1
  • Mohammad Hossin Kazemi 2
  • Jalal Shiri 3
1 Master of Engineering, University of Tabriz
2 Water Engineering, University of Tabriz
3 University of Tabriz
چکیده [English]

Groundwater is an important water resource in arid and semiarid regions and its quantitative/qualitative analysis is very important. In Tabriz plain, due to the reduction in annual amounts of precipitation and consequently, reduction of surface runoff, groundwater resources play key rule in supplying agricultural, drinking and industrial consumptive sections. The goal with the present study was evaluating the groundwater resources in Tabriz plain qualitatively from agricultural irrigation viewpoint, as well as analyzing the spatial variations of EC, Cl, TDS and SAR through employing the geostatistical methods. The observational records of86 wells in this region, covering a period of 17 years (2004-2017), were used to assess the applied methodology. Comparing the Kriging, co-kriging (with Gaussian variogram) and IDW methods showed that that the co-Kriging with Gaussian variogram provided the most accurate results inn term of the lowest scatter index (SI) values. The results of the groundwater quality classification (using Wilcox diagram) and EC/ SAR zoning showed that the groundwater quality in the Tabriz plain is semi saline to saline in most of the cases, which might be linked to the higher amounts of withdrawals from the aquifer.
Groundwater is an important water resource in arid and semiarid regions and its quantitative/qualitative analysis is very important. In Tabriz plain, due to the reduction in annual amounts of precipitation and consequently, reduction of surface runoff, groundwater resources play key rule in supplying agricultural, drinking and industrial consumptive sections. The goal with the present study was evaluating the groundwater resources in Tabriz plain qualitatively from agricultural irrigation viewpoint, as well as analyzing the spatial variations of EC, Cl, TDS and SAR through employing the geostatistical methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tabriz
  • Geostatistic
  • Groundwater
  • Quality
  • Wilcox
هیدروژئولوژی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1399

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار