کاربرد رگرسیون حداقل مربعات فازی اصلاح‌شده در برآورد پارامترهای هیدرودینامیکی سفره محبوس با روش کوپر-ژاکوب (مطالعه موردی: دشت سوهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

      برآورد پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان یکی از مسائل مهم در مدیریت منابع آب زیرزمینی است. شناخت خصوصیات هیدرولیکی آبخوان­ها به منظور درک بهتر و تعیین الگوی جریان طبیعی یک آبخوان و سنجش آب زیرزمینی الزامی است. ضریب تراوایی و ضریب ذخیره از جمله ویژگی­های هیدرودینامیکی آبخوان هستند که به دلیل وجود ناهمگنی­های زمین‌شناسی، ناشی از وجود طبقات مختلف زیرسطحی، ممکن است دارای تغییرات مکانی زیادی باشند. برآورد این خصوصیات امکان پیش­بینی کمی واکنش آبخوان به میزان تغذیه و تخلیه را فراهم می­کند. روش‌های مختلفی برای تخمین پارامترهای هیدرودینامیکی وجود دارد که می­توان به روش‌هایی چون: استفاده از فرمول‌های تجربی، روش‌های آزمایشگاهی، روش­های ژئوفیزیکی، آزمایش ردیابی و آزمون پمپاژ اشاره کرد. استفاده از داده‌های آزمون پمپاژ به منظور برآورد پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان، از بهترین و متداول‌ترین روش‌ها، با قابلیت انعکاس گستره وسیعی از آبخوان می‌باشد. با استفاده از داده‌های افت- زمان آزمون پمپاژ با روش‌های مختلفی می‌توان پارامترهای آبخوان را محاسبه نمود. معادله کوپر-ژاکوب جهت تعیین پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان، ضریب ذخیره و انتقال، برای آبخوان محبوس استفاده می‌شود. در این پژوهش از روش رگرسیون حداقل مربعات فازی اصلاح شده (Modified Fuzzy least-squares regression)، برای ‌داده‌های آزمون پمپاژ استفاده می‌شود تا داده‌های آزمون پمپاژ غیردقیق را به‌منظور محاسبه شیب و عرض از مبدأ فازی به کار برده و سپس این مقدار را برای محاسبه ضریب ذخیره و قابلیت انتقال آبخوان توسط روش کوپر-ژاکوب استفاده نمود. برای محاسبه توابع فازی ضریب ذخیره و ضریب تراوایی از اصل توسعه استفاده شد. روش رگرسیون حداقل مربعات فازی اصلاح‌شده (MFLSR) توأم با روش کوپر-ژاکوب به شخص توانایی تحلیل عدم قطعیت ذاتی پارامترهای محاسبه شده را خواهد داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The application of modified fuzzy least-squares regression for estimation of hydrodynamic coefficients by the Cooper-Jacob method (Case study: Sohan plain)

نویسندگان [English]

  • Akram Rahbar 1
  • Mahdi Talkhabi 1
  • Mohammad Nakhaei 2
1 Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Faculty of Earth Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Estimation of aquifer hydrodynamical parameters is one of the important issues in groundwater resource management. It is essential to determine the aquifer's hydraulic properties in order to understand and recognize the natural flow pattern of an aquifer and groundwater measurement. As aquifer characteristics, transmissivity and the storage coefficient may vary spatially due to the existence of different subsurface materials, resulting in geological heterogeneity. Assessment of transmissivity and the storage coefficient, as the most significant hydrodynamical parameters, allows for a quantitative prediction of aquifer response to recharge and discharge rate. There are many different methods for hydrodynamical parameter estimation, which include a variety of methods such as: empirical formulas, laboratory methods, geophysical methods, tracking experiments and pumping tests. However, among all these techniques, the application of pumping test data is the most useful and common method, with the ability to reflect a wide range of aquifer. Using drawdown-time pumping test data can calculate the aquifer parameters which is able to employ different methods. The Cooper Jacob equation is used to determine the transmissivity and the storage coefficient for a confined aquifer using pump test results. In this research, a modified fuzzy least-squares regression (MFLSR) method uses imprecise pump test data to obtain fuzzy intercept and slope values which are then used in the Cooper Jacob method. Fuzzy membership functions for the transmissivity and the storage coefficient is then calculated using the extension principle. The modified fuzzy least-squares regression that is coupled with the Cooper Jacob method allows the analyst to ascertain the uncertainty that is inherent in the estimated parameters in an aquifer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The confined aquifer
  • Hydrodynamic coefficients
  • modified fuzzy least-squares regression
  • Pumping test

مراجع

امجدی. م، و نخعی. م،۱۳۹۱. تخمین پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان محبوس و نشتی با تکنیک الگوریتم تبرید تدریجی. مجموعه مقالات سی و یکمین همایش علوم زمین.
نخعی. م، افشار. م، 1390. ارزیابی روش آزمون تک چاهی جهت تعیین ضرایب هیدرودینامیک آبخوان. مجموعه مقالات پانزدهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران.
Ashjari, J. 2013. determination of storage coefficients during pumping and recovery. Groundwater. 51: 122-127.
Bardossy, A., Bogardi, I., Duckstein, L. 1990. Fuzzy regression in hydrology. Water Resources Research. 26: 1497–1508.
Chang, Y.H.O. 2001. Hybrid fuzzy least-squares regression analysis and its reliability measures. Fuzzy Sets and Systems. 119: 225–246.
Chang, Y.O., Ayyub, B.M. 2001. Fuzzy regression methods – a comparative assessment. Fuzzy Sets and Systems. 119: 187–203.
Chin-Hwa, K., Anthony, N., Michel, W., Gray, G. 1992. Design of optimal pump-and-treat strategies for contaminated groundwater remediation using the simulated annealing algorithm. Advances in Water Resources. 32: 95–105.
Cooper, H.H., Jacob, C.E. 1946. A generalized graphical method for evaluating formation constants and summarizing well field history. American Geophysical Union Transactions. 27: 526–534.
Huang, Y.C., Hund, Y., Chung, Lin. 2008. A computer method based on simulated annealing to identify aquifer parameters using pumping-test data. Numerical Analytical Geomechanic. 32: 235–249.
Huang, Y.P., Kung, W.J., Lee, C.H. 2011. Estimating aquifer transmissivity in a basin based on stream hydrograph records using an analytical approach. Environ Earth Sci. 63: 461-468.
Ijeh, I.B. 2012. Evaluation of the aquifer hydraulic characteristics from electrical sounding data in Imo River Basin, South Eastern Nigeria: the case of Ogwashi-Asaba Formation. Int. J. Modern Eng. Res. 2: 3237-3244.
James, A. N. and Lupton, A. R. R. 1978. Gypsum and anhydrite in foundation of hydraulic structure.     Geotechnique. 28: 249-272.   
McElwee, C.D. 1980. Theis parameter evaluation from pump tests by sensitivity analysis. Ground Water. 18:56–60.
Opara, A.I., Onu, N.N., Okereafor, D.U. 2012. Geophysical sounding for the determination of aquifer hydraulic characteristics from Dar-Zurrock Parameters: Case Study of Ngor Okpala, Imo River Basin, Southeastern Nigeria. Pacific J. Sci. Techn. 13: 590-603.
Ozelkan, E.C., Duckstein, L. 2001. Fuzzy conceptual rainfall-runoff models. Journal of Hydrology. 253: 41–68.
Salarashayeri, A.F., Siosemarde, M. 2012. Prediction of soil hydraulic conductivity from particle-size distribution. World Acad. Sci. Eng. Tech. 61: 454 458.
Saleem, Z.A. 1970. A computer method for pumping test analysis. Ground Water. 13: 21–24.
Samani, N., Gohari-Moghadam, M., Safavi, A.A. 2007. A simple neural network model for the determination of aquifer parameters. Journal of Hydrolog. 340: 1–11.
Savic, D.A., Pedrycz, W. 1991. Evaluation of fuzzy linear-regression models. Fuzzy Sets and Systems. 39: 51–63.
Si, B.C., Bodhinayake, W. 2005. Determining soil hydraulic properties from tension infiltrometer measurements: Fuzzy regression. Soil Science Society of America Journal. 69: 1922–1930.
Tanaka, H., Uejima, S., Asai, K. 1982. Linear-regression analysis with fuzzy model. IEEE Transactions on Systems Man and Cybernetics. 12: 903–907.
Tartakovsky, G.D., Neuman, S.P. 2007. Three-dimensional saturated unsaturated flow with axial symmetry to a partially penetrating well in a compressible unconfined aquifer. Water Resources Research. DOI: 1029/2006WR005153
Theis, C.V. 1935. The relation between the lowering of the piezometric surface and the rate and duration of discharge of a well using groundwater storage. American Geophysics. 16: 519-524.
Todd, D.K. 1980. Groundwater Hydrology. New York, John Willey and Sons, 2d ed.
Todd, D.K., Mays, L.W.2005. Groundwater Hydrogeology. New York, John Wiley and Sons.
Uddameri, V. 2004. Relationships of longitudinal dispersivity and scale developed from fuzzy least-squares regressions. Environmental Geology. 45: 1172–1178.
Walton, W.C. 1987. Practical Aspects of Ground Water Modeling. National Water Well AssociationJames,A. N. and Binnie and partners, 1981. Solution parameters of carbonate rocks, Bulletin of international Association of Engineering Geology. 24: 19-25.
هیدروژئولوژی
دوره 5، شماره 1
شهریور 1399
صفحه 110-117

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار