2024-03-28T13:11:59Z
https://hydro.tabrizu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=832
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
مدل تحلیلی زون گیرش سیستم چند چاهی در آبخوانهای محدود
سمیه
زارعی-دودجی
نوذر
سامانی
در این مقاله معادلات زون گیرش سیستم چند چاهی در آبخوان های آزاد و محبوس محدود ارائه شده است. آبخوان در نمای سطحی مستطیل-شکل بوده که از هر چهار سمت توسط مرزهای هیدروژئولوژیکی محدود است. مرزهای احاطه کننده نفوذ ناپذیر ، بار ثابت و یا ترکیبی از هر دو است. با ترکیب این مرزها آبخوانهایی با شش آرایش مرزی منحصر به فرد شکل می گیرد. با استفاده از روش چاههای مجازی آبخوان محدود مستطیل-شکل به آبخوان نامحدود معادل تبدیل شده و سپس با استفاده از تابع پتانسیل سرعت مختلط معادلات زون گیرش در محیط جریان استخراج شده است. معادلات ارائه شده هیچ محدودیتی در تعداد چاهها، موقعیت و نوع آنها، نرخ برداشت یا تزریق، نرخ و جهت جریان منطقه ای ندارند. این معادلات به شکل منحنی های تیپ گیرش ارائه شده اند به نحوی که به عنوان ابزاری مفید در دست کاربران برای طراحی پروژه های پاکسازی آب زیر زمینی آلوده، مهار کردن هاله آلودگی و برآورد تبادل آب سطحی-زیرزیرزمینی قابل استفاده هستند.
پتانسیل سرعت مختلط
محدوده گیرش چاه
پاکسازی آب زیر زمینی آلوده
چاهای مجازی
تبادل آب سظحی-زیرزمینی
2016
08
22
1
11
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4433_5a223c804235e99cb39bf1302eb59235.pdf
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
مقایسه عملکرد روشهای ارزش اطلاعات و تراکم سطح در ارزیابی پتانسیل چشمهها در حوزه آبخیز قورچای، استان گلستان
حسین
سلمانی
کاظم
صابر چناری
محمد
رستمی خلج
امید
جهاندیده
توسعه یک مدل مناسب پتانسیل آب زیرزمینی برای مدیریت موثر و استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی بسیار حیاتی است و نقشه پتانسیل چشمه آب زیرزمینی تهیه شده به ما اجازه میدهد تا آب قابل استحصال را با صرف زمان و هزینه کمتری تهیه کنیم. در این تحقیق ابتدا حوزه قورچای به وسعت حدود 1/248 کیلومترمربع انتخاب شد. سپس نقشه پراکنش چشمه (متغیر وابسته) تهیه گردید. همچنین لایههای اطلاعاتی جهت شیب، درجه شیب، طول شیب، انحنای پروفیل، انحنای دشت، شاخص رطوبت توپوگرافیکی، شاخص قدرت رودخانه، زمین شناسی، تراکم گسل، فاصله از گسل، ارتفاع، تراکم زهکشی، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، فاصله از جاده، بافت خاک، گروه هیدرولوژیکی خاک و تراکم پوشش گیاهی به عنوان متغیر مستقل در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند. از تلفیق متغیرهای مستقل با متغیر وابسته، مقدار چشمه در هر کلاس عامل محاسبه و وزندهی طبقات بر اساس روابط موجود در مدلهای آماری ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح صورت گرفت. در نهایت با نقشههای وزنی حاصله و جمع جبری آنها نقشه پهنهبندی پتانسیل چشمه در دو مدل حاصل شد. نتایج ارزیابی مدلها بترتیب با استفاده از مشخصه عملکرد نسبی و جمع کیفی نشان داد که در روش ارزش اطلاعاتی با مقادیر 981/0 و 488/0 نسبت به روش تراکم سطح با مقادیر 851/0 و 459/0 برای پهنهبندی منابع چشمه آب زیرزمینی در این محدوده مناسبتر است. همچنین بر اساس روشهای ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح به ترتیب 1/94% و 51/65% از محدوده مورد مطالعه استعداد بالا و خیلی بالایی برای وقوع چشمه دارند.
تراکم سطح
قورچای
ارزش اطلاعاتی
چشمه
پهنهبندی
2016
08
22
12
28
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4554_3d6af984c0d86cde56cab8de69032025.pdf
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
پیشبینی تراز آب زیرزمینی با کمک شبکههای موجک-عصبی (مطالعه موردی: دشت مراغه-آذربایجانشرقی)
جعفر
نیکبخت
سمانه
نوری
لازمه دستیابی به مدیریت جامع و پایدار منابع آب زیرزمینی، شناخت رفتار سیستم آب زیرزمینی و پیشبینی نوسانات سطح آن در آینده میباشد. هدف از پژوهش حاضر خوشهبندی چاههای مشاهدهای آبخوان دشت مراغه و پیشبینی تراز آب زیرزمینی به کمک شبکههای موجک-عصبی (WNN) بود. به دلیل تعداد زیاد چاههای مشاهدهای نصب شده در دشت، ابتدا با کمک روش خوشهبندی سلسله مراتبی-وارد 20 چاه مشاهدهای محدوده دشت مراغه با طول دوره آماری بیش از 15 سال خوشهبندی شد. سپس خوشه با 6 زیرخوشه همگن انتخاب و نماینده هر زیرخوشه تعیین شد. با نویززدایی از دادههای ورودی با کمک روش موجک، مقادیر سطح آب زیرزمینی با کمک شبکههای عصبی مصنوعی (ANN) پیشبینی شد. نتایج نشان داد در نظر گرفتن دمای متوسط هوا باعث اغتشاش شبکههای عصبی مصنوعی و شبکههای موجک-عصبی شد. هم چنین بر اساس نتایج با در نظر گرفتن تأخیر زمانی متوالی 3 تا 12 ماه در دادههای ورودی، اختلاف مقادیر پیشبینی شده و واقعی کاهش یافت. کمترین مقدار RMSE و بیشترین مقدار در شبکه WNN به ترتیب 03/0 متر و 999/0 حاصل شد. این مقادیر در شبکه ANN به ترتیب 32/0 متر و 885/0 بود. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر، با نویززدایی از دادههای ورودی اختلاف مقادیر سطح آب زیرزمینی پیشبینی شده و واقعی به طور متوسط به 11 سانتیمتر کاهش یافت.
تبدیل موجک
تراز آب زیرزمینی
خوشهبندی سلسله مراتبی-وارد
دشت مراغه-آذربایجانشرقی
شبکههای موجک-عصبی
2016
08
22
29
43
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4681_5436c595234a97399642dc144533a355.pdf
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
کاربرد تکنیک زمین آمار برای ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت فومنات استان گیلان
عبدالله
طاهری تیزرو
مریم
نوابیان
آیدا
بدخشان
آبهای زیرزمینی مهمترین منبع تأمین آب مورد نیاز شرب و کشاورزی میباشند بنابراین اطلاع از کیفیت آن جهت مدیریت صحیح منابع آب ضروری است. در این پژوهش از اطلاعات کیفی 42 حلقه چاه مشاهداتی برای سالهای 92-83 به منظور تعیین بهترین روش میانیابی و تحلیل مکانی کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف کشاورزی است .. رابطه تجربی بین TDS و EC برای منطقه فومنات با رابطه جهانی آن تفاوت چندانی نداشت. همچنین مشخص شد SAR منطقه بیشتر متأثر از غلظت Na بود. کیفیت آب منطقه براساس طبقهبندی ویلکاکس در ردهی کمی شور و شور قرار گرفت. تجزیه و تحلیل مقایسهای بین روشهای زمین آمار (کریجینگ، کوکریجینگ و معکوس فاصله وزنی) نشان داد که روش کوکریجینگ به طور میانگین با RMSE به مقدار 655/9 و MAE به مقدار 755/6 وR2 به میزان 6/0 نتایج بهتری در برآورد غلظت پارامترهای کیفی در منطقه مورد بررسی داشت. با بررسی نقشه تغییرات مکانی EC و SAR در بازه 5 ساله (87-82 و92-87 ) مشخص شد که غلظت آنها در شرق دشت بیشتر از غرب و در مرکز دشت دارای روند افزایش غلظت بوده است. همچنین حاشیههای غرب و جنوب غربی دشت بهترین مناطق برای مصارف کشاورزی از نظر غلظت کمتر EC و SAR میباشند.
کریجینگ
کوکریجینگ
معکوس فاصله وزنی
ویلکاکس
2016
08
22
44
56
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4825_5507e323c438ab05be8713a5d74cdd30.pdf
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
شبیه سازی و مدیریت بهره برداری از آب زیرزمینی دشت عجب شیر
رسول
میرعباسی نجف آبادی
محمدتقی
ستاری
وحید
برقی ولینجق
آبهای زیرزمینی یکی از مهمترین منابع تامین آب شرب و کشاورزی در دشت عجبشیر میباشد. در سالهای اخیر به دلیل برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی، سطح آب این دشت به شدت افت کرده است که این امر باعث هجوم آب شور دریاچه ارومیه و کاهش کیفیت آب زیرزمینی در نقاط مجاور دریاچه شده است. در این مطالعه، تغییرات تراز آب زیرزمینی آبخوان دشت عجب شیر با استفاده از مدل مادفلو شبیهسازی گردید. واسنجی مدل به روش خودکار و با استفاده از کد Pest در نرم افزار PMWIN انجام شد. نتایج صحتسنجی مدل نشان داد که مدل ایجاد شده با دقت نسبتا قابل قبولی میتواند شرایط آتی آبخوان را شبیه سازی نماید. پس از صحتسنجی مدل، وضعیت آبخوان تحت سه سناریو برای 4 سال آینده مورد بررسی قرار گرفت. این سه سناریو شامل ادامه وضعیت کنونی، کاهش تغذیه به میزان 10، 20 و 30 درصد و کاهش برداشت از آبخوان به میزان 10، 20 و 30 درصد وضعیت کنونی بود. نتایج اعمال این سه سناریو به مدل نشان داد که به طور کلی سطح آب زیرزمینی در دشت عجبشیر روند کاهشی را با شیب کمتری نسبت به گذشته طی میکند که دلیل آن احتمالا احداث سد بر روی رودخانه قلعه چای در سالهای اخیر و کاهش برداشت به منظور کشاورزی در این دشت میباشد. همچنین نتایج نشان داد که در صورت اعمال 30 درصد کاهش برداشت از چاهها تراز سطح آب زیرزمینی آبخوان در 4 سال آینده افزایش خواهد یافت.
آب زیرزمینی
دشت عجبشیر
دریاچه ارومیه
PMWIN
Pest
2016
08
22
57
75
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4775_35ee3e20d5afb67d551aea55ee6d692b.pdf
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
ارزیابی عوامل مؤثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت کهریز با استفاده از روشهای آماری و هیدروشیمیایی
اصغر
اصغری مقدم
یوسف
محبی قره اوغلان
دشت کهریز در شمال غرب ایران و در استان آذربایجان غربی واقع شده است. آب زیرزمینی تنها منبع تأمین مصارف کشاورزی و شرب در این منطقه است. بنابراین ارزیابی کیفی آن از اهمیت ویژهای برخوردار می باشد. به منظور بررسی چگونگی روند تغییرات هیدروژئوشیمیایی 18 نمونه آبی که بصورت یکنواخت در دشت توزیع شده جمع آوری و مورد آنالیز قرار گرفت. برای ارزیابی عوامل مؤثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی از تلفیق روشهای آماری مانند تجزیه خوشهای و تحلیل عاملی و روشهای هیدروشیمیایی مانند شاخص اشباع و نمودارهای ترکیبی استفاده شده است. بر اساس نتایج تجزیه خوشهای، نمونههای آب زیرزمینی در سه گروه قرارگرفتند، براساس نمودارهای پایپر رسم شده برای گروههای حاصل از تجزیه خوشهای تیپ غالب، برای گروه یک از نوع بیکربناته کلسیک بوده و برای گروه دو و سه از نوع کلروره سدیک میباشد. برای تعیین منشأ آب زیرزمینی نیز از دیاگرام استیف استفاده شد، که چند منشأ از جمله گابرو، آهک، دولومیت، شیل، سازندهای نمکی – رسی، آب دریا و یا حالت مخلوطی از منشأ آب ها مشاهده گردید. براساس روش تحلیل عاملی ترکیب شیمیایی آب زیرزمینی دشت کهریز تحت تأثیر چهار عامل میباشد. عامل یک را میتوان به فرآیندهای شیمیایی انحلال نمک و نفوذ احتمالی آبهای کلروره سدیک نسبت داد. عامل دوم را میتوان نتیجه فرسایش کانی-های سنگهای الترامافیک دانست. پارامترهای عامل سوم نشان دهنده تأثیر فاضلابهای خانگی، فعالیتهای کشاورزی و استفاده از کودهای شیمیایی نیترات دار میباشد. عامل چهارم در نتیجه هوازدگی شیمیایی کانی فلوئوروآپاتیت موجود در سنگهای دگرگونی و آذرین میباشد. نتایج محاسبه شاخص اشباع کانیها نشان دهندهی حالت اشباع به کلسیت و دولومیت و تحت اشباع نسبت به ژیپس می باشد. نتایج نمودارهای ترکیبی نشان داد که فرآیندهایی مانند انحلال هالیت، هوازدگی دولومیت و تبادل یونی کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی را تحت تأثیر قرار می دهد.
اندیس اشباع
تجزیه خوشهای
تحلیل عاملی
دریاچه ارومیه
دشت کهریز
2016
08
22
76
92
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4602_af3e36b9d3ec1843c4261e41f7442f4d.pdf
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
پیشبینی الگوی پراکنش مکانی شاخصهای کیفی آب زیرزمینی استان گلستان برای مصارف کشاورزی با استفاده از زمینآمار و GIS
معصومه
دلبری
امین
امینی رکان
مجتبی
صادقی مرشت
امروزه یکی موانع توسعه و گسترش کشاورزی پایدار کیفیت نامناسب آب آبیاری است. آبیاری با آبهای فاقد کیفیت مطلوب میتواند مشکلاتی در رابطه با شوری، نفوذپذیری و مسمومیت ایجاد نماید. این تحقیق بهمنظور پیشبینی الگوی پراکنش مکانی شاخص-های کیفی آب زیرزمینی استان گلستان برای مصرف کشاورزی انجام گرفت. بدینمنظور تغییرات مکانی پارامترهای EC، TDS، SAR، pH، Na+، Cl-، SO42-، Ca2+، HCO3-، Na%، ES (شوری موثر) و PS (شوری بالقوه) بر اساس آمار کیفی 207 حلقه چاه، مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نیم-تغییرنمای تجربی پارامترها محاسبه و بهترین مدل تئوری بر آنها برازش شد. سپس میانیابی پارامترهای مورد بررسی با استفاده از روش کریجینگ صورت گرفت و نقشههای پهنهبندی شده در محیط GIS تهیه گردید. برای ارزیابی ریسک شوری و سمیت آب، نقشههای احتمال عبور از حد آستانه معین برای برخی پارامترها و شاخصهای کیفی با استفاده از روش کریجینگ شاخص ترسیم شد. نتایج نشان داد تمامی پارامترهای کیفی آب از همبستگی مکانی خوب با ساختار کروی برخوردارند. براساس نقشههای پهنهبندی شده و استاندارد آزمایشگاه شوری خاک امریکا و نیز دستورالعمل FAO، منطقه به نواحی مختلف از نظر کیفیت آب تقسیمبندی شد. نتایج نشان داد حدود 95% منطقه دارای آبی با کیفیت متوسط از نظر شوری و سدیمی (C3S1 و C3S2) میباشد. از طرفی بر اساس دستورالعمل FAO 89% منطقه از آبی با کیفیت خوب و متوسط برخوردار است. آب با کیفیت خوب بیشتر شامل نواحی شرقی، جنوب شرقی و شمال غربی منطقه با مساحت حدود 2592 کیلومتر مربع میباشد. بر اساس نقشههای احتمال ES و PS، احتمال بروز مشکل شوری در نواحی مرکزی و بخشهایی از غرب منطقه بیشتر است. طبقهبندی-های انجام شده همراه با نقشههای احتمال تولید شده میتواند کمک موثری به برنامهریزان و مدیران ذیربط در اتخاذ تصمیمات مدیریتی صحیح برای بهرهگیری مناسب از منابع آب و خاک در راستای نیل به کشاورزی پایدار در منطقه بنماید.
تغییرات مکانی
آبیاری
کیفیت آب زیرزمینی
کریجینگ
ArcGIS
2016
08
22
107
123
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4818_febbc2472bd279eef8b7afdcb4dbd040.pdf
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-3011
1395
1
1
تعیین عمق بهینه دیواره آببند سد گردیان جلفا بر اساس تحلیل نشت آب با نرم افزار Seep/W
اصغر
امامعلیزاده قناتی
ابراهیم
اصغری کلجاهی
محمد
بشیر گنبدی
سد گردیان به طول 1450 متر از جمله سدهای خارج از محور رودخانه اصلی است که آب خود را از رودخانه ارس دریافت خواهد کرد. بر اساس بررسیهای زمین شناسی و حفاریهای شناسایی، لایههای بستر رودخانه در ساختگاه سد از رسوبات مارنی و ماسهسنگی سست با میان لایههای کنگلومرائی به سن میوسن تشکیل شده است. مقادیر نفوذپذیری این رسوبات متفاوت بوده و از 3-10 تا 11-10 متر بر ثانیه تغییر میکند. با توجه به وضعیت بستر ساختگاه سد، از دیواره آببند با بتن پلاستیک برای آببندی پی آن استفاده میشود. میزان نشت مجاز بستگی به مشخصات زمینشناسی محل و ارزش اقتصادی آب و هزینه تمام شده هر متر مکعب آب در محل احداث سد دارد. با توجه به شرایط سد گردیان که آب مخزن این سد از طریق پمپاژ از رودخانه ارس تامین میشود و هزینه تمام شده هر متر مکعب آب در این محل بالاست، بنابراین در نظر است که طراحی سد به گونهای باشد که میزان نشت به حداقل 90 درصد حالت بدون دیواره آببند کاهش یابد. با توجه به این موضوع و شرایط زیرسطحی، عمق دیواره آببند در بخشهای مختلف تعیین شده است. نتایج تحلیل نشتهای صورت گرفته با نرم افزار Seep/W نشان میدهند که عمق بهینه دیواره آب بند در بخشهای مختلف پی با توجه به بار آبی و شرایط زیرسطحی 5 تا 12 متر است. بر اساس نتایج تحلیلهای نشت، میزان نشت آب در شرایط بدون دیواره آب بند سالانه 1,898,200 متر مکعب است که با اجرای دیوار آب بند پیشنهادی، این مقدار 0.1 شده و به حدود 208,500 متر مکعب کاهش مییابد.
"سد گردیان"
"دیواره آببند"
"بتن پلاستیک"
"نشت"
"Seep/W"
2016
08
22
93
106
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4910_8bc8eaf5866a6112c8ad8b229ad52771.pdf