تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت قروه و دهگلان و ارتباط آن با خشکسالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربت حیدریه

2 دانشگاه کردستان

10.22034/hydro.2016.5002

چکیده

در بیشتر مناطق ایران آب مورد نیاز جوامع و صنعت از منابع زیرزمینی تامین می‌شود. خشکسالی از مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت آب زیرزمینی است. تقاضای آب زیرزمینی در دشت قروه دهگلان به دلیل موقعیت آن و محدودیت دسترسی به آب‌های سطحی افزایش یافته است. در این تحقیق اثر خشکسالی بر کیفیت آب چاه‌های دشت قروه و دهگلان بررسی شد. از داده‌های کیفیت آب 38 چاه در دوره آماری 21 ساله (1392-1371) استفاده شده و برای تعیین دوره‌های ترسالی و خشکسالی شاخص بارش استاندارد شده (SPI) در پایه‌های زمانی 12،6،3 و 24 ماهه بکار رفت. با استفاده از آزمون من-کندال روند تغییر پارامترهای کیفیت آب زیرزمینی بررسی شده و رابطه بین خشکسالی اقلیمی و کیفیت آب زیرزمینی با ضریب همبستگی بدست آمد. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد در 2/22 % موارد، بین پارامترهای کیفیت در سطح اطمینان 95% رابطه معنی‌داری با SPI وجود دارد. ضرایب همبستگی در برخی از چاه‌ها مثبت و در برخی منفی می باشد. نتایج نشان داد در مورد بیشتر پارامترهای کیفیت آب، با افزایش پایه زمانی SPI میزان همبستگی افزایش می‌یابد. نتایج آزمون من - کندال نشان داد بیشتر پارامترهای کیفیت آب روند افزایشی داشته و فقط Cl-, HCO3- و Mg2+ به ترتیب در 53/60%،53/60% و 63/52% چاه‌ها روند منفی دارند و CO32- نیز در هیچ یک از چاه‌ها روند نداشته است. نقشه‌های پهنه‌بندی کیفیت آب نشان داد بیشترین کاهش کیفیت آب در قسمت‌های شرقی دشت اتفاق می افتد، زیرا مقدار افت تراز آب در بخش‌های ذکر شده بیشتر از سایر قسمت‌ها می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial and Temporal Variations of Groundwater Quality Parameters in Qorveh- Dehgolan Plain and Its Relationship with Drought

نویسندگان [English]

  • Farideh Abbasi 1
  • Jalil Farzadmehr 1
  • Kamran Chapi 2
  • Mehdi Bashiri 1
  • Maryam Azarakhshi 1
1 university of Torbat Heydarieh
2 University of Kurdistan
چکیده [English]

In most regions of Iran the requisite water for populations and industry are supplied by groundwater resources. Drought is an important factor, which effects groundwater quality. Demand for groundwater resources is increasing in Qurveh - Dehgolan plain due to its position and limited access to surface water resources. In this research, the effects of drought on water quality of wells in Qurveh – Dehgolan studied. Water quality data in 38 wells for 21 years (1992 to 2013) used to define dry and wet period the Standardized Precipitation Index (SPI) for 3, 6, 12 and 24 months’ time scales calculated. Using Mann-Kendall tests, the trend of ground water quality parameters investigated and the relation between climatological drought and groundwater quality parameters calculated using correlation coefficients. Study of correlation coefficients between quality parameters and SPI showed in 22.2% of cases, drought effected on groundwater quality (at 95% level). Correlation coefficients were positive in some wells and were negative in other wells. Also in most quality parameters, with increasing of SPI time scale, the rate of correlation was increased. The results of Mann-Kendall test showed the most parameters of water quality had increasing trend and Cl-, HCO3- and Mg2+ had negative trend in 60.53%, 60.53%, and 52.63% of wells respectively. In addition, CO32- had not trend in any wells. Zoning map of water quality showed that most reduction of ground water quality was happened in eastern part of plain, because the ground water level downfall in mentioned part was higher than other parts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qorveh Dehgolan
  • Quality
  • Trend
  • Zoning