دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
تخمین نفوذپذیری ذاتی محیط متخلخل فرکتالی با روش مونت کارلو
1
10
FA
محمد
نخعی
0000-0002-4823-5197
دانشیار/دانشگاه خوارزمی
nakhaeimohammad@gmail.com
مجید
الطافی دادگر
دانشگاه خوارزمی
dadgarmajid77@yahoo.com
10.22034/hydro.2016.4999
محیط متخلخل مانند آبخوان آب زیرزمینی و یا مخازن گاز و نفت دارای ناهنگنی های زیادی هستند, مدلسازی جریان و انتقال در چنین محیط هایی بستگی به بررسی دقیق خواص محیط متخلخل دارد. در این تحقیق نفوذپذیری محیط متخلخل فرکتالی با استفاده از روش مونته کارلو شبیه سازی و تخمین زده شده است. بدین منظور با استفاده از نتایج و اندازه گیری های مطالعات قبلی برروی چند نمونه ماسه سنگ مانند تخلخل، بعد فرکتالی، حد بالایی خاصیت فرکتالی و نفوذپذیری ذاتی، با استفاده مدل احتمالاتی مونته کارلو یک سری اعداد تصادفی و رندوم بین 0 تا 1 تولید و اندازه قطر منافذ تعیین گردید. نهایتا مقدار نفوذپذیری برای نمونه های ماسه سنگ شبیه سازی و با مقادیر اندازه گیری شده مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد که مدل شبیه سازی مونته کارلو بدون نیاز به ضرایب تجربی، گسسته سازی مکانی و تنها با تعیین چند پارامتر مورد نیاز در آزمایشگاه، بخوبی قادر به شبیه سازی نفوذپذیری محیط متخلخل فرکتالی می باشد.<br />مقادیر اندازه گیری شده نفوذپذیری و محاسبه شده با همبستگی 83 درصد بر هم منطبق می باشند.
محیط متخلخل,نفوذپذیری ذاتی,مونت کارلو,بعد فرکتالی
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4999.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4999_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت قروه و دهگلان و ارتباط آن با خشکسالی
11
23
FA
فریده
عباسی
دانشگاه تربت حیدریه
fabasi944@yahoo.com
جلیل
فرزاد مهر
دانشگاه تربت حیدریه
farzadm102000@yahoo.com
کامران
چپی
دانشگاه کردستان
k.chapi@uok.ac.ir
مهدی
بشیری
دانشگاه تربت حیدریه
me.bashiri@yahoo.com
مریم
آذرخشی
دانشگاه تربت حیدریه
azar39m@gmail.com
10.22034/hydro.2016.5002
در بیشتر مناطق ایران آب مورد نیاز جوامع و صنعت از منابع زیرزمینی تامین میشود. خشکسالی از مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت آب زیرزمینی است. تقاضای آب زیرزمینی در دشت قروه دهگلان به دلیل موقعیت آن و محدودیت دسترسی به آبهای سطحی افزایش یافته است. در این تحقیق اثر خشکسالی بر کیفیت آب چاههای دشت قروه و دهگلان بررسی شد. از دادههای کیفیت آب 38 چاه در دوره آماری 21 ساله (1392-1371) استفاده شده و برای تعیین دورههای ترسالی و خشکسالی شاخص بارش استاندارد شده (SPI) در پایههای زمانی 12،6،3 و 24 ماهه بکار رفت. با استفاده از آزمون من-کندال روند تغییر پارامترهای کیفیت آب زیرزمینی بررسی شده و رابطه بین خشکسالی اقلیمی و کیفیت آب زیرزمینی با ضریب همبستگی بدست آمد. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد در 2/22 % موارد، بین پارامترهای کیفیت در سطح اطمینان 95% رابطه معنیداری با SPI وجود دارد. ضرایب همبستگی در برخی از چاهها مثبت و در برخی منفی می باشد. نتایج نشان داد در مورد بیشتر پارامترهای کیفیت آب، با افزایش پایه زمانی SPI میزان همبستگی افزایش مییابد. نتایج آزمون من - کندال نشان داد بیشتر پارامترهای کیفیت آب روند افزایشی داشته و فقط Cl-, HCO3- و Mg2+ به ترتیب در 53/60%،53/60% و 63/52% چاهها روند منفی دارند و CO32- نیز در هیچ یک از چاهها روند نداشته است. نقشههای پهنهبندی کیفیت آب نشان داد بیشترین کاهش کیفیت آب در قسمتهای شرقی دشت اتفاق می افتد، زیرا مقدار افت تراز آب در بخشهای ذکر شده بیشتر از سایر قسمتها می باشد.
پهنهبندی,روند,قره دهگلان,کیفیت
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5002.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5002_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
تخمین پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان با استفاده از مطالعات ژئوالکتریکی (مطالعه موردی: آبخوان گلگیر، خوزستان)
24
37
FA
سعید
ترک قشقایی نژاد
دانشگاه شهید چمران اهواز
saeedhydro@gmail.com
منوچهر
چیت سازان
دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم زمین و سیستم اطلاعات جغرافیایی
chitsazan.mc@gmail.com
یحیی
میرزایی
0000-0001-7470-6784
استاد/ دانشگاه شهید چمران اهواز
yahya2010@yahoo.com
10.22034/hydro.2016.5564
تخمین پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان یکی از مسائل مهم در مدیریت منابع آب زیرزمینی است. روشهای مختلفی برای تخمین پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان وجود دارد که استفاده از دادههای مطالعات ژئوالکتریکی یکی از توسعه یافته ترین آنها می باشد. در این راستا در این تحقیق از اطلاعات چهل و چهار سونداژ الکتریکی قائم به منظور ارزیابی ویژگیهای هیدرولیکی آبخوان گلگیر در استان خوزستان استفاده شده است. ابتدا پارامترهایی آبخوان همچون ضخامت، گسترش و مقاومت لایهها با استفاده از دادههای ژئوالکتریکی و گمانههای حفاری شده تعیین شد. سپس مقادیر ضریب قابلیت انتقال با استفاده از رابطه تجربی بین هدایت هیدرولیکی و فاکتور سازند با ضریب همبستگی 0/75بدست آمد. نتایج، تغییرات زیاد ضخامت در منطقه مورد مطالعه را نشان داد. مقادیر زیاد ضریب قابلیت انتقال و آبدهی ویژه در قسمت شرقی دشت، به علت وجود رسوبات درشت دانه فرسایش یافته سازند آهکی آسماری به دست آمد. همچنین کمترین مقدار تخلخل در شرق دشت و بیشترین مقدار آن در بخش غربی دشت تخمین زده شد. در نهایت، نقشههای زمینشناسی و پارامترهای هیدرولیکی آبخوان گلگیر تهیه گردید. تمامی نتایج نشان دهنده تخمین مطلوب پارامترهای هیدرولیکی توسط روش ژئوالکتریکی استفاده شده بوده و از آنها میتوان در تصمیمگیری و برنامه ریزی های حفاریهای آینده در منطقه مطالعاتی استفاده نمود.
آبدهی ویژه,تخلخل,سونداژ الکتریکی,هدایت هیدرولیکی,قابلیت انتقال
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5564.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5564_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
ارزیابی کارایی شبکه پایش کیفی دشت خانمیرزا با استفاده از تئوری آنتروپی گسسته
38
47
FA
کبری
لندی
دانشگاه شهرکرد
mlk24570@gmail.com
رسول
میرعباسی نجف آبادی
دانشگاه شهرکرد
mirabbasi_r@yahoo.com
10.22034/hydro.2016.5579
کیفیت مناسب اطلاعات ثبتشده در شبکههای پایش در طراحی و بهره برداری پایدار از پروژههای آبـی نقش مهمی ایفا میکند. از این نظر جهت ایجاد شبکهای بهینه و کارآمد، شبکههای پایش بایسـتی بهصورت دورهای با توجه به نیاز و طرحهای توسعه منابع آب پیش روی، مورد ارزیابی قرار گیرنـد. در ایـن پژوهش، ارزش منطقهای ایستگاههای پایش کیفی آب زیرزمینی دشت خانمیرزا با استفاده از تئوری آنتروپی مورد بررسی قرارگرفته است. استفاده از تئوری آنتروپی گسسته، محدودیت نرمال بودن دادهها در تحقیقـات قبلی را مرتفع مینماید. با در نظر گرفتن گروهی از شاخصهای آنتروپی همانند آنتروپـی مـرزی، آنتروپـی مشترک، شاخصهای اطلاعات ارسالشده و دریافت شده توسط هر ایستگاه و شاخص انتقال اطلاعات بین ایستگاه به تعیین ایستگاههای شاخص و مناطق ضعیف از نظر تبادل اطلاعات در شبکه پایش دشت پرداختهشد. آنالیز حساسیت نحوه کلاسبندی اطلاعات نشان میدهد کـه مقادیر شاخصهای آنتروپی به تغییر فاصله کلاسبندی اطلاعات حسـاس، امـا رتبهبندی ایستگاهها حساسیت بسیار کمی را از خود نشان میدهد. نتایج صحت سنجی حاکی از این است کـه تئـوری آنتروپـی قابلیت خوبی جهت کمی کردن ارزش منطقهای چاههای نمونه برداری در یـک شـبکه پایش دارد و مقایسه آن با ضریب همبستگی اطلاعات بین ایستگاهها نشان میدهد کـه جهـت تعیـین مؤثرترین و ضعیفترین ایستگاهها میتوان از روش ساده ضریب همبستگی استفاده نمود.
تئوری آنتروپی,فاصله کلاسبندی,شبکه پایش,شاخص انتقال اطلاعات,ضریب همبستگی
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5579.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5579_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
بررسی عددی اثر زهکش طولی در زیر کانال پوشش دار برای کاهش نیروی بالابرنده
48
65
FA
فرزین
سلماسی
دانشگاه تبریز
ferzin.salmasi@gmail.com
بهرام
نورانی
دانشگاه تبریز
nourani.t_bahram@yahoo.com
بهروز
اوقاتی
دانشگاه تبریز
behroozob@gmail.com
10.22034/hydro.2016.4928
اجرای سیستم زهکش زیر پوشش بتنی کانالها جهت کاهش زیرفشار و جلوگیری از شکست، بالا آمدگی یا بروز درز و ترک در پوشش به خصوص در مناطقی که سطح آب زیرزمینی بالا میباشد امری ضروری است. زهکشها باعث کاهش زیرفشار در زیر سازه و افزایش پایداری پوشش کانال میشوند. موقعیت این زهکشها میتواند نقش به سزایی در کاهش نیروی بالابرنده داشته باشد. هدف اصلی از این تحقیق بررسی کمی تاثیر زهکش لولهای در زیر کانال پوشش شده جهت کاهش زیرفشار است که نهایتاً به پایداری پوشش کانال و دوام بیشتر آن کمک میکند. برای نیل به این هدف از نرم افزار SEEP/W که متعلق به بسته نرم افزاری Geo-Studio میباشد، استفاده شده است. نتایج نشان داد که استفاده از زهکش به عنوان عامل کارساز در حذف و تقلیل آثار سوء آبهای زیرزمینی میتواند مطرح گردد. همچنین هرچه زهکشها در گوشههای تحتانی و عمقهای پایین کف کانال قرار گیرد، سطح ایستابی در موقعیت پایینتری نسبت به کف کانال قرار میگیرد و به تبع آن نیروی بالابرنده وارده شده کمتر میگردد. عمق کارگذاری زهکشها ثابت نبوده بلکه با بالا رفتن سطح ایستابی و کاهش قطر زهکشها به تراز پایینتر منتقل میگردد و بالعکس. معادلات رگرسیون خطی و غیر خطی برای محاسبه نیروی بالابرنده زیر کانال بدست آمد که طراحان میتوانند از آنها استفاده نمایند. مقایسه روش عددی تحقیق حاضر با روش آزمایشگاهی نیز انجام گرفت و تطابق نسبتا خوبی بین نتایج را نشان داد.
کانالهای پوششدار,زهکش لولهای,نیروی زیرفشار,سطح آب زیرزمینی,Seep/w
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4928.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4928_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
مدلسازی حساسیت به زمین لغزش با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و روش فازی در حوزه آبخیز طالقان
66
82
FA
حسین
یوسفی
دانشگاه تهران
hosseinyousefi@ut.ac.ir
یونس
نوراللهی
استادیار، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران.
noorollahi@ut.ac.ir
سعیده
صادقی
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی طبیعت، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران.
sadeghi.sa@ut.ac.ir
10.22034/hydro.2016.5250
پدیده زمین لغزش که سالیانه خسارات مالی و جانی بسیاری به بار می آورد، درحوضه های شمالی کشور به فراوانی مشاهده می گردد. از آنجایی که با وقوع هر زمین لغزش حجم زیادی رسوب تولید می شود پرداختن به این موضوع در حوضه های آبخیز سدها اهمیت بالایی دارد، چرا که رسوبات ورودی به مخزن سد اثرات منفی بر کاربرد آن گذاشته و موجب از دست رفتن منابع خاک میشود. در این مقاله در حوضه آبخیز طالقان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی وزن عوامل موثر بر زمین لغزش مشخص شده و همچنین با بهره گیری از روش فازی در محیط جی آی اس اقدام به مدلسازی و تعیین مناطق حساس به لغزش در حوضه آبخیز طالقان نموده و میزان ریسک هر یک از این محدوده ها تعیین شده است. در این مطالعه فرورفتگی و برآمدگی دامنه ( Slope Curvature) که در مطالعات داخلی کمتر به آن توجه شده است نیز مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج حاصل از تلفیق لایه ها با در نظر گرفتن 6 سناریو، با لایه زمین لغزش های پیشین مقایسه گردید و میزان هم پوشانی آنها مشخص شد، سپس با استفاده از مقایسه شیب نمودار تجمعی درصد هم پوشانی طبقات حساسیت با زمین لغزش های پیشین، اقدام به رتبه بندی سناریو ها گردید، سناریوی 6 که در آن برای مدلسازی از عملگر فازی Or و Gamma استفاده شده است، با شیب 0.237 و سطح زیر نمودار 0.3 کارایی بالاتری را نسبت به سایر مدل ها نشان داده و به عنوان مدل نهایی معرفی گردید.
تحلیل سلسله مراتبی,جی آی اس,زمین لغزش,فازی
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5250.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5250_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
پتانسیل یابی آب های زیرزمینی حوزه آبخیز مادیان رود لرستان با استفاده تجزیه و تحلیل شاخص همپوشانی وزنی(WIOA)
83
98
FA
علی
حقی زاده
استادیار و عضو هیئت علمی گروه مهندسی آبخیزداری ،دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی،دانشگاه لرستان
alihaghi20@gmail.com
حافظ
میرزا پور
گروه مهندسی آبخیزداری ،دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی،دانشگاه لرستان
mirzapour.lu@yahoo.com
10.22034/hydro.2016.5524
از آنجا که منابع آب سطحی در بسیاری از مناطق کشور محدود است، آب های زیرزمینی بعنوان مناسبترین منبع در دسترس جهت تامین آب مورد نیاز به حساب می اید. شناسایی مناطق با پتانسیل آب زیرزمینی برای تغذیه آب های زیرزمینی به مهمترین عامل برای پرکردن منابع آب زیرزمینی تبدیل شده است. پتانسیل تغذیه آب های زیرزمینی به ویژگی های مختلف از سطح، زیرسطح زمین و پارامترهای هواشناسی بستگی دارد. در این پژوهش تلاش شده تا مناطق با پتانسیل تغذیه آب های زیرزمینی حوزه آبخیز مادیان رود با تجزیه و تحلیل شاخص همپوشانی وزنی (WIOA) مشخص شود. در این روش با استفاده از نرم افزار ARC GIS به یکپارچه سازی نقشه های موضعی سطح اب زیرزمینی، سنگ شناسی، ژئومورفولوژی، شیب، تراکم زهکشی، کاربری اراضی، بارندگی، طبقات ارتفاعی و خاک پرداخته شد، آب های زیرزمینی با پتانسیل خیلی خوب، خوب، متوسط به بالا، متوسط و ضعیف مشخص شد. 55/66 درصد از منطقه مورد مطالعه در دسته نسبتا خوب، خوب و خیلی خوب تغذیه اب های زیرزمینی قرار دارد. نتایج بر اساس خروجی سطح آب چاه ها اعتبار سنجی شد که نشان دهنده منطبق بودن نتایج کار با سطح آب مشاهداتی میباشد
پتانسیل یابی,مادیان رود,همپوشانی,WIOA,GIS
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5524.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_5524_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئولوژی
2588-3011
2588-4069
1
2
2016
10
22
پیشبینی سطح آب زیرزمینی دشت تسوج-آذربایجانشرقی با کمک شبکههای عصبی مصنوعی
99
115
FA
جعفر
نیکبخت
عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان-گروه مهندسی آب
nikbakht.jaefar@znu.ac.ir
مینا
ذوالفقاری
دانش آموخته ارشد آبیاری و زهکشی- دانشگاه زنجان
zolfagharimin@yahoo.com
مرتضی
نجیب
کارشناس آبهای زیرزمینی شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان شرقی
10.22034/hydro.2016.4709
اصلیترین منبع آب در مناطق خشک و نیمه خشک آب زیرزمینی میباشد. بنابراین مطالعه آن دارای اهمیت میباشد. هدف از این پژوهش، پیشبینی سطح آب زیرزمینی آبخوان دشت تسوج آذربایجانشرقی با کمک شبکههای عصبی مصنوعی در آینده بود. به این منظور از دادههای 11 ساله قابل دسترس منطقه (مهر 1381 تا شهریور 1392) استفاده شد. ابتدا مرزهای آبخوان دشت تسوج مشخص شد. سپس چاههای بهرهبرداری و مشاهدهای قرار گرفته در خارج از محدوده حذف شد. با روش مثلثّبندی تیسن، پلیگونهای چاههای مشاهدهای تعیین شده و میزان آب ورودی و خروجی از هر پلیگون از طریق بارش، تبخیر و چاههای بهرهبرداری محاسبه شد. در نهایت با تعریف 4 معماری مختلف، بهترین شبکه منطبق بر دادههای قابل دسترس جهت پیشبینی سطح آب زیرزمینی تعیین شد. در این پژوهش از توپولوژی پرسپترون چند لایه با الگوریتم پس انتشار خطا جهت شبیهسازی و پیشبینی سطح آب زیرزمینی استفاده شد. نتایج نشان داد که در نظر گرفتن دمای متوسط هوا به عنوان ورودی در شبکه، موجب اغتشاش آن شد. شبکهای که در معماری آن یک تا پنج تأخیر زمانی برای دادههای ورودی در نظر گرفته شده بود بهترین شبکه بود. بر اساس بهترین شبکه طراحی شده، در کلیه چاههای مشاهدهای مقدار بین مقادیر تخمینی با شبکههای عصبی مصنوعی و دادههای واقعی بیشتر از 90 درصد بود و RMSE کمتر از 80 سانتیمتر بود. در نهایت سطح آب زیرزمینی برای 24 ماه آینده (مهر 1392 تا شهریور 1394) پیشبینی شد. پیشبینیها نشان داد روند افت سطح آب زیرزمینی دشت در 24 ماه آینده ادامه خواهد یافت به طوری که در انتهای این مدت افت آن 3/1 متر افزایش خواهد یافت.
پرسپترون چند لایه,پلیگونبندی تیسن,پیشبینی سطح آب زیرزمینی,شبکههای عصبی مصنوعی
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4709.html
https://hydro.tabrizu.ac.ir/article_4709_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf